مرکز آمار ایران و رئیس کل بانک مرکزی به‌طور جداگانه عدد و رقم‌های رشد اقتصادی در سال ۱۳۹۸ را اعلام کرده‌اند. بر این اساس، رشد اقتصادی بدون احتساب نفت توسط مرکز آمار منفی ۰.۶ درصد و توسط بانک مرکزی ۱.۱ درصد محاسبه شده است. با وجود این اختلاف، در هر دو آمار اعلام شده توسط مرکز آمار ایران و رئیس بانک مرکزی، رشد اقتصادی در سال ۱۳۹۸ با در نظر گرفتن نفت، منفی اعلام شده است. بر اساس محاسبات مرکز آمار ایران اقتصاد ایران با در نظر گرفتن نفت، در سال گذشته هفت درصد کوچک شده است. عبدالناصر همتی نیز رشد اقتصادی سال ۱۳۹۸ با احتساب نفت را منفی ۶.۵ درصد اعلام کرده است.
در محاسبات رشد اقتصادی، نفت به‌عنوان یکی از زیربخش‌های صنعت قرار دارد. رشد در گروه استخراج نفت و گاز طبیعی در زمستان سال گذشته ۲۶.۸ درصد کاهش داشته که یکی از پایین‌ترین عملکردها در بخش صنعت است. یک اقتصاددان معتقد است با وجود تحریم‌هایی که بر میزان درآمدهای ارزی ناشی از فروش نفت تأثیر گذاشته‌اند، ارقام منفی بزرگ‌تر از آنچه برای رشد اقتصادی اعلام شده است نیز نباید تعجب‌برانگیز باشد.
کاهش ارزآوری نفت، رشد اقتصادی را منفی کرد
لطفعلی بخشی، اقتصاددان در این رابطه به ایرناپلاس گفت: در اقتصاد کشور ما دو نقش اساسی برای گروه نفت وجود دارد که در رشد اقتصادی تأثیر گذارند: یکی از آنها تأمین نفت و گاز مصرفی کشور و دیگری تأمین ارز و درآمد ارزی برای کشور است که در واقع نقش دوم آن یعنی ارزآوری، در حال حاضر با توجه به تحریم‌ها با مسئله مواجه شده است.
وی افزود: با این حال، تأمین سوخت مصرفی کشور مطابق گذشته در حال انجام است، اما با این وجود طبیعی است که وقتی نقش درآمدزایی ارزی از بخش نفت کشور حذف شود، رشد منفی در این بخش وجود داشته باشد و بر رشد کل اقتصاد تأثیر بگذارد. بنابراین حتی اگر این رقم منفی بیش از اعداد اعلام شده نیز بود، موجب تعجب تحلیل‌گران نمی‌شد.
همتی: رشد ۱.۱ درصدی بدون نفت، آغازگر مسیر خروج از رکود
با وجود اینکه هم در گزارش مرکز آمار ایران و هم در یادداشت رئیس بانک مرکزی، رشد اقتصادی با احتساب نفت در سال گذشته منفی بوده، رشد بدون نفت جهتی متفاوت را نشان می‌دهد. مرکز آمار می‌گوید اقتصاد ایران سال گذشته را حتی بدون نفت در یک مسیر رکودی گذرانده و برای رشد اقتصادی بدون نفت رقم منفی ۰.۶ درصد را اعلام کرده است. این در حالی است که عبدالناصر همتی رقم ۱.۱ درصدی را به‌عنوان رشد اقتصادی بدون نفت در سال ۱۳۹۸ مطرح کرده که شاید بتواند آغازگر مسیر رونق و خروج از رکود باشد.
بخشی درباره این اختلاف آماری اظهار داشت: حل این موضوع و رفع این اختلاف آماری کار پیچیده‌ای نیست، چرا که محاسبه این‌گونه آمارها و شاخص‌های اقتصادی، کاری تخصصی است و بحثی در آن وجود ندارد. این دو نهاد می‌توانند در کنار یکدیگر روش محاسبه و یافته‌های خود را مورد بررسی قرار داده و به یک هماهنگی و یک رقم واحد برسند.
کشاورزی می‌تواند بار رشد اقتصاد کشور را به‌دوش بکشد؟
با وجود تناقض آماری بین مقدار رشد اقتصادی و همچنین علامت آن که نشان دهنده استمرار رکود یا احتمال ورود به دوره رونق است، هر دو شاخص اعلام شده توسط مرکز آمار ایران و رئیس کل بانک مرکزی در رابطه با رشد بخش کشاورزی علامت مشابهی دارند.
در آمارهای اعلام شده توسط مرکز آمار ایران، بخش کشاورزی در سال ۱۳۹۸ رشد سه درصدی را تجربه کرده است. این آمار بر اساس آنچه رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرده ۸.۸ درصد بوده است. بخشی در رابطه با رشد مثبت بخش کشاورزی که در آمارهای هر دو نهاد مشاهده می‌شود گفت: بارندگی‌های به نسبت خوبی که در سال گذشته در کشور رخ داده موجب حاصلخیز شدن زمین‌های کشاورزی و در نتیجه افزایش تولید در بخش کشاورزی شده است. شاید بتوان گفت رشد بخش کشاورزی چندان متکی بر نیروی انسانی نبوده و باید آن را از الطاف طبیعت برای کشور و بارندگی‌هایی دانست که موجب حاصلخیزی و به ثمر نشستن زمین‌ها و محصولات کشاورزی شده است.
این اقتصاددان تأکید کرد در صورتی بخش کشاورزی می‌تواند به موتور رشد اقتصاد کشور تبدیل شود که رشد آن به ارقام قابل توجهی چون ۱۰ درصد و بیشتر از آن برسد. در این شرایط می‌توان تا حدودی انتظار داشت بخش کشاورزی این قابلیت را پیدا کند و بتواند سایر بخش‌های اقتصادی را نیز با خود همراه کرده و تأثیر قابل توجهی بر تولید ناخالص داخلی و رشد کل اقتصاد کشور داشته باشد.
نظر شما